System gospodarki odpadami komunalnymi. Podsumowanie pierwszego półrocza

Minęło ponad pół roku od wprowadzenia nowego sytemu gospodarki odpadami komunalnymi w Jaworznie. Realna ocena czy finansowanie systemu jest właściwe i czy stawka opłaty została oszacowana prawidłowo będzie możliwa dopiero po upływie co najmniej 12 miesięcy od rozpoczęcia funkcjonowania nowego systemu. Do przeprowadzenia takich analiz potrzeba pełnego rocznego cyklu funkcjonowania systemu, ponieważ masa produkowanych przez mieszkańców odpadów jest różna w miesiącach letnich i zimowych oraz różne są wpływy z opłat.

Przykład Mysłowic pokazuje, że pochopnie podjęta decyzja o zmniejszeniu stawki opłaty śmieciowej może pociągnąć za sobą pogorszenie usług odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców. Obniżenie stawki opłaty przez mysłowicką Radę Miejską najprawdopodobniej doprowadzi do zaprzestania odbioru od mieszkańców odpadów zielonych (źródło: www.myslowice.pl).

Ustawowy termin przejścia gmin na nowy system gospodarki odpadami komunalnymi upłynął 1 lipca 2013 roku. Jednak przygotowania do wprowadzenia nowego systemu w Jaworznie rozpoczęły się już w 2012 roku. Od września do listopada odbyło się 18 spotkań, na których Prezydent Miasta oraz Dyrektor MZNK prezentowali mieszkańcom Jaworzna zbliżające się zmiany. Mieszkańcy mieli okazję na spotkaniach zaprezentować swoje propozycje, uwagi oraz obawy związane z wejściem w życie nowego systemu. Jednym z szeroko dyskutowanych zagadnień był wybór metody naliczania tzw. opłaty śmieciowej. Gmina Jaworzno uchwałą Rady Miejskiej przyjęła sposób naliczania opłaty według liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość.
Ponadto w ramach informowania mieszkańców o zbliżających się zmianach zostało rozesłanych do domów jednorodzinnych 12 tys. listów wraz z drukami deklaracji wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz instrukcją wypełniania deklaracji. Miejski Zarząd Nieruchomości Komunalnych stworzył także nową stronę internetową, na której regularnie zamieszczane były informacje na temat systemu gospodarki odpadami. Dodatkowo cały czas funkcjonował e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. oraz numery telefonów, pod którymi pracownicy MZNK służyli pomocą mieszkańcom na temat wypełniania deklaracji i innych wątpliwości związanych z systemem śmieciowym.
W okresie poprzedzającym 1 lipca 2013 r. MZNK wydrukował kilkanaście tysięcy ulotek i plakatów dotyczących segregowania odpadów oraz regularnie publikował informacje na ten temat w lokalnych mediach. Dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach wydrukowano 36 tys. egzemplarzy informatora „Nasze śmieci”. W maju i czerwcu informatory trafiły do wszystkich domów w Jaworznie. Broszura zawierała m.in. instrukcję segregowania odpadów, wyjaśnienie jak uiszczać tzw. opłatę śmieciową oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane przez mieszkańców pytania na temat gospodarki odpadami.
MZNK prowadził także akcję edukacyjną w jaworznickich placówkach oświatowych. Do przedszkoli i szkół podstawowych trafiło ponad 4 tysiące książeczek edukacyjnych do kolorowania pt. „Co robić z odpadami”. Dzieci mogły się z nich dowiedzieć na czym polega prawidłowa segregacja odpadów. Natomiast szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne, które zaangażowały się w akcję Sprzątanie Świata 2013, zostały przez MZNK nagrodzone zgniatarkami do butelek PET oraz puszek aluminiowych.

Równocześnie z akcją informacyjną prowadzone były intensywne przygotowania do rozpoczęcia nowego systemu. Rada Miejska przyjęła pakiet uchwał, w których zostały ustalone m.in. stawki opłaty śmieciowej oraz wzory deklaracji.
Na przełomie marca i kwietnia mieszkańcy składali deklaracje wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. MZNK uruchomił cztery punkty składania deklaracji. Dodatkowy punkt został uruchomiony m.in. w budynku Urzędu Miejskiego przy Placu Górników.
W kwietniu MZNK ogłosił przetarg na zadanie odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców Jaworzna, który w przeciwieństwie do niektórych gmin udało się rozstrzygnąć w terminie. W czerwcu 2013 roku została podpisana umowa z wyłonioną w postępowaniu firmą MPO Sp. z o.o. z Jaworzna.
Od 1 lipca gmina przejęła odpowiedzialność za odpady komunalne powstające na jej terenie oraz funkcjonowanie systemu odbioru i dalszego zagospodarowania odpadów.

W początkowym okresie funkcjonowania systemu problemem dla wykonawcy okazało się dostosowanie pojemników do wymagań. W tym samym czasie wszystkie gminy zaczęły wyposażać mieszkańców w nowe pojemniki na odpady i zaczęło ich brakować na rynku. MPO musiało sprowadzać dodatkowe pojemniki z zagranicy. Problematyczny okazał się również odbiór odpadów ulegających biodegradacji od mieszkańców domów jednorodzinnych. Często z pojedynczych gospodarstw domowych do odbioru trafiało od kilku do kilkunastu worków o pojemności 120-litrów. MZNK przygotował informacje w mediach oraz na stronie internetowej na temat kompostowania odpadów biodegradowalnych.

W sierpniu dzięki zmianie w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach było możliwe wprowadzenie zmian do uchwały o opłacie za gospodarowanie odpadami. Rodziny, które mają na utrzymaniu troje lub większą liczbą dzieci i przystąpiły do programu Jaworznickiej Rodziny Wielodzietnej mogą płacić za odpady stawkę 8 zł miesięcznie za osobę.

Na wniosek MZNK Rada Miejska wprowadziła także zmianę w uchwale o usługach dodatkowych, do których zalicza się odbiór odpadów powstających w czasie prac budowlanych i rozbiórek. Dzięki zmianom zostały obniżone koszty odbioru gruzu od mieszkańców.
Ceny odbioru gruzu od mieszkańców przed zmianami wynosiły:
1) kontener KP 7 m3 (załadunek do 1 t) – 246,24 zł,
2) gruzownik 3,5 m3 (załadunek do 5 t) – 224,64 zł,
3) gruzownik 6 m3 (załadunek do 10 t) –  464,40 zł,
4) gruzownik 10 m3 (załadunek do 10 t) – 464,40 zł,
5) worek na gruz 1 m3 (załadunek do 1 t) – 10 zł (plus 90,00 zł za transport za każdy worek).
Po zmianie uchwały wynoszą:
1) kontener KP 7 m3 (załadunek do 1 t) – 186,60 zł,
2) gruzownik 3,5 m3 (załadunek do 5 t) – 183,36 zł,
3) gruzownik 6 m3 (załadunek do 10 t) – 186,60 zł,
4) gruzownik 10 m3 (załadunek do 10 t) – 289,20 zł,
5) worek na gruz 1 m3 (załadunek do 1 t) – 148,80 zł.
Przed zmianą uchwały problem dla mieszkańców mogło stanowić właściwe zakwalifikowanie odpadów budowlanych. Koszt zagospodarowania wynosił: 49,70 zł/t w przypadku czystego gruzu i 97,20 zł/t za gruz zmieszany. W nowej uchwale cena została ujednolicona i wynosi 69,40 zł/t bez względu na rodzaj gruzu.

W sierpniu został uruchomiony Gminny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych przy ulicy Martyniaków 8. Punkt działa od 10.00 do 18.00 w dni powszednie i od 10.00 do 16.00 w soboty. Można w nim oddawać bez dodatkowej opłaty problematyczne odpady, takie jak: zużyte opony, zużyte baterie i akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny, świetlówki itp. Szczegóły dotyczące zakresu działania GPSZOK opisuje jego Regulamin.
Natomiast we wrześniu MPO rozpoczęło obsługę mieszkańców także poprzez mobilne Gminne Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, które raz w miesiącu działają w każdym z piętnastu miejsc wyznaczonych na terenie Jaworzna. W punktach mobilnych mieszkańcy mogą oddawać m.in.: tekstylia, drobny sprzęt, baterie i akumulatory, telefony, lampy, odpady zawierające rtęć.

Niepotrzebne i przeterminowane lekarstwa można w Jaworznie wyrzucać do pojemników ustawionych w 4 aptekach. Oprócz tego przyjmowane są także w Gminnych Punktach Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych.
Pod koniec 2013 roku do właścicieli domów jednorodzinnych, spółdzielni, wspólnot, zarządców oraz firm i instytucji zostały rozesłane informacje o indywidualnych rachunkach bankowych. Od 1 stycznia 2014 roku opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi należy wnosić na podany w przesłanej informacji indywidualny numer konta.

Cały czas opłatę śmieciową można uiszczać bez dodatkowej prowizji w jaworznickich placówkach Banku Spółdzielczego:

• oddziale Banku Spółdzielczego w Jaworznie przy ul. Stojałowskiego 10, czynne: poniedziałek od 9.00 do 17.00, wtorek – piątek od 8.00 do 16.00,
• oddziale Banku Spółdzielczego w Jaworznie przy ul. Grunwaldzkiej 54, czynne: poniedziałek od 9.00 do 17.00, wtorek – piątek od 8.00 do 16.00,
• Punkcie Obsługi Klienta Banku Spółdzielczego w Urzędzie Skarbowym w Jaworznie przy ul. Grunwaldzkiej 274, czynne: poniedziałek – piątek od 7.30 do 14.45.

Oprócz tego opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi można dokonywać w placówce pocztowej, poprzez bankowość elektroniczną, w dowolnym banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, zgodnie z taryfą opłat obowiązującą w danym podmiocie.

Jak dużo śmieci powstaje w Jaworznie

Z miesiąca na miesiąc wzrasta liczba odpadów zmieszanych odbieranych od mieszkańców i firm z terenu Jaworzna. W lipcu było to ponad 2.351 ton, a w grudniu już ponad 2.995 ton. W sumie przez 6 miesięcy MPO Sp. z o. o. odebrało 15 561 ton odpadów zmieszanych.
Natomiast masa odpadów ze zbiórki selektywnej jest różna w różnych miesiącach. Rekordową ilość – ponad 226 ton odpadów ze zbiórki selektywnej odebrano w sierpniu. W sumie w ciągu 6 miesięcy funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami MPO Sp. z o. o. odebrało 1 167 ton odpadów ze zbiórki selektywnej.

Zestawienie podmiotów i osób na dzień 31 grudnia 2013 r.

Na dzień 31 grudnia 2013 r. liczba zebranych deklaracji DO-1 wynosiła 15 965 (łącznie z korektami deklaracji), natomiast liczba zebranych deklaracji dotyczących nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (DO-2) wynosiła 2 913 (łącznie z korektami deklaracji). Osoby, które pomimo obowiązku złożenia deklaracji uchylają się od jej złożenia zostają wezwane do dopełnienia tego obowiązku. Na dzień 31 grudnia 2013 r. wysłano 657 wezwań, zarówno właścicielom nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy jak i właścicielom nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.